විද්‍යෝදය සන්ථාගාරය
ආචාර්ය මණ්ඩලයේ සන්ථාගාරය සහ සුභසාධක සංගමය
1967 වර්ෂය වනවිට එදා පැවති විද්‍යෝදය විශ්වවිද්‍යාලයේ ආචාර්ය භවතුන්ට විවේක ගැනීමට හෝ තේ කෝප්පයක් මිලට ගෙන පාවිච්චියට වෙන්වූ ස්ථානයක් නොවුණි. මේ අඩුව තරමකට හෝ පිරිමැසුනේ සිංහල අධ්‍යයනාංශය කෙලවර කුඩා කාමරයක විමලරත්න මහතාගේ තේ කවුන්ටරයෙනි.
1968 වර්ෂයේ මහාචාර්ය ඒ. වි. සුරවීර මහතා සභාපති ලෙසද ආචාර්ය ඩිංගි කරුණාතිලක මහතා ලේකම් ලෙසත්, ඉංග්‍රීසි උපදේශක පී. එන්. සී. පෙරේරා මහතා භාණ්ඩාගාරික ලෙසද තෝරාගෙන අචාර්ය මණ්ඩලයේ සන්ථාගාරය නමින් මසක සාමාජික ගාස්තුව රුපියලක් බැගින් අයකර සුභසාධක සංගමයක් පිහිටුවනු ලැබිය. දෙපාර්තමේන්තු මට්ටමින් රැස්වීම්, හමුවීම් සිදුවුවද වෙනම ස්ථානයක් මේ සඳහා ලබාගැනීම අසීරු විය.
පසුව ජාතික රාජ්‍ය ලේඛනාගාරයේ ලේඛන ආරක්ෂා කිරීමේ තාක්ෂණික කටයුතු සිදුකරමින් පැවති ශ්‍රී සුමංගල මන්දිරයේ සිවුවන මහලේ පිහිටි ඉඩ කොටස මේ සඳහා ලබාගත හැකි වීම ලොකු ජයග්‍රහණයක් විය. පුස්තකාල සේවයේ නිවතව සිටි පීටර් කාරියවසම් මහතා ආපනශාලා භාරකරු ලෙස පත්විය. එහෙත් 71 කැරැල්ලෙන් පසුව රටේ ආරම්භ වූ සංවර්ධනය නම් වූ දුර්භික්ෂය නිසා සතියකට දින 2ක් බත් විකිණිමටත් සිනි පාවිච්චියත් තහනම් විය. පාන් හෝ පිටි කෙසේවත් සොයා ගත නොහැකි විය. සිනි වෙනුවට උක් පැණි වලින් මතුවූ රන් කැට නමින් හැඳින්වූ හකුරු කෑල්ලක් හා කහට කෝප්පයක් බීම එදා පැවති ඉහළම සංග්‍රහය විය. මේ දුර්භික්ෂයට පිළියමක් ලෙස වගා ඉඩම් අප සමිතියට ලබා දෙන ලෙස විශ්වවිද්‍යාලයේ සමුපකාරයේ සභාපති ජගත් වික්‍රමසිංහ හා එවකට සන්ථාගාර සුභසාධක සමිතියේ සභාපති වු විණි විතාරණ මහතාත් ඉඩම් ඇමතිගෙන් හා අගමැතිගෙන් ඉල්ලා සිටියහ.
ඊට ලැබුණු ඉක්මන් ප්‍රතිචාරය වුයේ බුත්තල ප්‍රදේශයේ මැණික් ගඟේ අතු ගංගාවකට ආසන්නව අක්කර 500 ක් දිසාපති විසින් විද්‍යෝදය වගාකමිටුවට පවරා දීමය. අක්කර 100 ක ආරම්භ කල මිරිස්, බඩඉරිඟු හා මඤ්ඤොක්කා වගාව මහා නියං සායකට අසුවී වියළි යාම නිසා වැය පිරිමසා ගැනීමට තරම් හෝ අදායමක් ලබාගත නොහැකි විය. එහෙත් රාත්‍රියට එන වල් අලින් පලවා හරින්නට ගිනි ගොඩවල් ගසාගෙන රෑ පැල් රැකීමේ අත්දැකීම් එහිදී ලබාගත හැකිවිය. කල්ගතවන විට සන්ථාගාර සුධසාධක සමිතියේ සභාපතිධුරයට පත් වූ ආරියපාල පෙරේරා මහතා උපකුලපතිතුමාගෙන් බලවත් ලෙස කළ ඉල්ලීමක් නිසා මතුමහළේ පැවති සන්ථාගාරය බිම්මහලට ගෙන ඒමටත් එම ශාලාව වායුසමනය කරවා විවේක කාලයේදී නැරඹීමට රුපවාහිනී යන්ත්‍රයක් ලබාගැනීමටත් සමත් විය. සුභසාධක සමිතියට සුදුසු ව්‍යවස්ථාවක් සම්මත කොට විශ්‍රාම යන සාමාජිකයන්ට උපහාර උත්සවයක් පැවැත්වීමත්, සේවයේ යෙදී සිටියදී මියයන සාමාජිකයින්ට අදාහනයට ප්‍රමාණවත් මුදලක් සාමාජිකත්වයෙන් අත්තිකාරම් ලෙස ලබාගෙන මියගිය අයගේ ඥාතීන්ට ගෙවීමත් ආරම්භ කරන ලදී. මෙම ප්‍රතිලාභය මුලින්ම ලබාදුන්නේ ගම්පහ මිරිස්වත්ත බුලත්පිටිය පාරේ පදිංචිව සිටි විද්‍යාපිඨයේ ආචාර්යවරයෙකු වූ ආචාර්ය ජයවීර මහතාටය. පසුව සංගමයේ ප්‍රදානය මෙන්ම සාමාජිකත්වයෙන් එකතු කරන මුදලද වැඩිකිරීම නිසා අවමංගල්‍යාධාර සේවය කාගේත් සිත්ගත් සේවාවක් විය. වසරකට වරක් පවත්වන සංවත්සරය විශ්වවිද්‍යාලයේ පිට හෝටලයකදී හෝ උත්සව ශාලාවකදී පැවැත්වූ වාරගණන බොහෝය. ගතවූ වසරේ විශ්‍රාම ගිය සාමාජිකයින්ට ආරාධනාකොට ගෙන්වා තෑගි ලබාදීමද එහි පරමාර්ථයක් විය.
සේවාර්ජිත මහාචාර්ය ආරියපාල පෙරේරා
පාලි හා බෞද්ධ අධ්‍යයනාංශය
මානවශාස්ත්‍ර හා සමාජීය විද්‍යා පිඨය
ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලය